Psikoloji ve Kanser - 1. Bölüm
Yazar: Psikolog Dr. Rocco Palumbo | Kanser Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (CERI)
Türkçe'ye çeviri: Tuğçe Tunalılar | Kanser Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (CERI)
Sorumlu Yayın Müdürü: Dr. Aygün Şahin | Kanser Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (CERI) Genel Müdürü ve Kurucu
Türkçe'ye çeviri: Tuğçe Tunalılar | Kanser Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (CERI)
Sorumlu Yayın Müdürü: Dr. Aygün Şahin | Kanser Eğitimi ve Araştırma Enstitüsü (CERI) Genel Müdürü ve Kurucu
Psikoloji neden kanser hastaları için önemlidir?
Kanser, insanı felce uğratabilen bir kelimedir. Bu terimi bir doktor telaffuz ettiği anda her şeydeğişir. Kanser, hem bedensel hem de psikolojik olarak bir varoluş krizini ortaya çıkarabilen bir fenomendir ve insanın kimliğini ve duygusal dengesini tehdit edebilir.
Genel anlamda, kanserin, bedensel ve psikolojik ıstırap, keder, çaresizlik hissi, ve bazı durumlarda ölümle bağlantılı olduğu düşünülmeye devam etmektedir (1). Kanser teşhisi konduktan sonra her şey değişebilir: aile, sosyal, meslekî ilişkiler ve hatta kendi bedeninizle olan ilişkiniz.
Bu önlenemeyen değişimler, daimîbir şaşkınlık durumu, çaresizlik hissi, yalnızlık ve duygusal dengesizliğe yol açabilir. Bunlar sıkça akraba ve arkadaşların teşhise verdikleri tepkilerle artar. Kanser hastaları, teşhis, halsizlik, ameliyat ve yoğun tedavilerle karşı karşıya kalınca ortaya çıkabilen bir bağımlılık hissi de dahil olmak üzere, yüksek strese maruz kalırlar (2).
Psikolojik stresin yaygınlığının, kanserin tipi, teşhis konulduğundan beri geçen zaman, bedendeki zayıflama oranı, acı miktarı, prognoz ve diğer değiskenler gibi farklı unsurlardan etkilendiği görülmüştür (3). ABD’deki bir kanser araştırmasına gore, 19 yaş ve üstü olan 4500 kanser hastası örneğinde, hastaların yüzde 29 ila 43’unde psikolojik sıkıntı bulunmuştur. (4). Araştırmalar ayrıca, hem kanser hastası olan çocuk ve yetişkinlerde, hem de çocuk kanser hastalarının ebeveynlerinde, PTSD (Travma Sonrası Stres Bozukluğu, TSSB) ve PTSS (Travma Sonrası Stres Sendromu, TSSS) belirtileri olduğunu göstermiştir (5, 6).
Kanser, insanı felce uğratabilen bir kelimedir. Bu terimi bir doktor telaffuz ettiği anda her şeydeğişir. Kanser, hem bedensel hem de psikolojik olarak bir varoluş krizini ortaya çıkarabilen bir fenomendir ve insanın kimliğini ve duygusal dengesini tehdit edebilir.
Genel anlamda, kanserin, bedensel ve psikolojik ıstırap, keder, çaresizlik hissi, ve bazı durumlarda ölümle bağlantılı olduğu düşünülmeye devam etmektedir (1). Kanser teşhisi konduktan sonra her şey değişebilir: aile, sosyal, meslekî ilişkiler ve hatta kendi bedeninizle olan ilişkiniz.
Bu önlenemeyen değişimler, daimîbir şaşkınlık durumu, çaresizlik hissi, yalnızlık ve duygusal dengesizliğe yol açabilir. Bunlar sıkça akraba ve arkadaşların teşhise verdikleri tepkilerle artar. Kanser hastaları, teşhis, halsizlik, ameliyat ve yoğun tedavilerle karşı karşıya kalınca ortaya çıkabilen bir bağımlılık hissi de dahil olmak üzere, yüksek strese maruz kalırlar (2).
Psikolojik stresin yaygınlığının, kanserin tipi, teşhis konulduğundan beri geçen zaman, bedendeki zayıflama oranı, acı miktarı, prognoz ve diğer değiskenler gibi farklı unsurlardan etkilendiği görülmüştür (3). ABD’deki bir kanser araştırmasına gore, 19 yaş ve üstü olan 4500 kanser hastası örneğinde, hastaların yüzde 29 ila 43’unde psikolojik sıkıntı bulunmuştur. (4). Araştırmalar ayrıca, hem kanser hastası olan çocuk ve yetişkinlerde, hem de çocuk kanser hastalarının ebeveynlerinde, PTSD (Travma Sonrası Stres Bozukluğu, TSSB) ve PTSS (Travma Sonrası Stres Sendromu, TSSS) belirtileri olduğunu göstermiştir (5, 6).
Başka araştırmalar, psikolojik sıkıntı belirtilerinin, kronik hastalıkla bağlantılı olan endişe duyguylarıyla arttığını göstermiştir. Kanser kayıp, control, kızgınlık, üzüntü, şaşkınlık (7, 8), endişe, ruh haleti bozukluğu, tekrarlanma korkusu ve vücut imajıyla ilgili korkulara yolaçabilir. Aile fertleriyle iletişim sorunları da kanser hastalarında sıkça görülür (9). Hastalar tarafından deneyimlenen başka endişeler, gelecekle ilgili korku, plan yapma güçlüğü ve ikinci bir kanser teşhisi konma olasılığının getirdiği belirsizlik ve artan yaralanabilme olasılığı hissi, cinsel hayat ve üretkenlikte değişim, kişinin aile içindeki ve akrabalarla olan ilişkisine bağlı olabilir (3,10).
Kanser hastalarının bakımında patolojinin her unsuruna dikkat edilmelidir. Psikolojik unsurlar ve bunların bedene nasıl bağlantılı oldukları dikkate alınmalıdır. Sağlık hizmetlerinde çalışanlar, aileler ve hastalar, psikolojik etkilerin hastalık ve tedavi süresince ortaya çıkardıkları riskleri en aza indirerek, hayat kalitesini geliştirecek tüm yolları araştırmalıdırlar (11).
Psiko-Onkoloji dalı, kanser hastalarına yardım etmekte büyük bir rol oynamaktadır. Psikolojik destek, hastalıktan doğan stres yaratan durumları kontrol altına almakta çok önemli; bu destek, kanser hastasının bedensel rahatsızlığını olumsuz yönde etkileyebilecek duygusal ve psikolojik tepkileri sınırlamakta yardımcı olur.
Psiko-Onkolojinin amaçlarından biri, hastaların “kanser” kelimesinin bir son nokta OLMADIĞINI anlamalarına yardımcı olmaktır. Başka stres yaratan olaylara benzer olarak, hastaların intibak etmelerini gerektiren değişimler getirir. Eğitim aracılığıyla gelen hastalık farkındalığı, hastanın değişimlere daha kolay adapte olmasına ve kendini güçlü hissetmesine yardımcı olmakta önemli rol oynar.
Kanser hastalarının bakımında patolojinin her unsuruna dikkat edilmelidir. Psikolojik unsurlar ve bunların bedene nasıl bağlantılı oldukları dikkate alınmalıdır. Sağlık hizmetlerinde çalışanlar, aileler ve hastalar, psikolojik etkilerin hastalık ve tedavi süresince ortaya çıkardıkları riskleri en aza indirerek, hayat kalitesini geliştirecek tüm yolları araştırmalıdırlar (11).
Psiko-Onkoloji dalı, kanser hastalarına yardım etmekte büyük bir rol oynamaktadır. Psikolojik destek, hastalıktan doğan stres yaratan durumları kontrol altına almakta çok önemli; bu destek, kanser hastasının bedensel rahatsızlığını olumsuz yönde etkileyebilecek duygusal ve psikolojik tepkileri sınırlamakta yardımcı olur.
Psiko-Onkolojinin amaçlarından biri, hastaların “kanser” kelimesinin bir son nokta OLMADIĞINI anlamalarına yardımcı olmaktır. Başka stres yaratan olaylara benzer olarak, hastaların intibak etmelerini gerektiren değişimler getirir. Eğitim aracılığıyla gelen hastalık farkındalığı, hastanın değişimlere daha kolay adapte olmasına ve kendini güçlü hissetmesine yardımcı olmakta önemli rol oynar.
Kaynaklar:
- Costantini, A., Grassi, L.,Biondi, M. (1998). Cancer and Psychology. Il Pensiero Scientifico, Editore
- Spiegel, D. and Giese-Davis, J.(2002). Reduced emotional control as a mediator of decresing distress among breast cancer patients in group therapy. International Congress Series. Vol.1241;pp.37-40.
- Adler N.E., (2008). Cancer Care for the Whole Patient: Meeting Psychosocial Health Needs. Washington (DC): National Academies Press (US).
- Zabora J, Brintzenhofeszoc K, Curbow B, Hooker C, Piantadosi S. (2001) The prevalence of psychological distress by cancer site. Psycho-Oncology;10(1):19–28.
- Kangas M, Henry J, Bryant R. (2002) Posttraumatic stress disorder following cancer. A conceptual and empirical review. Clinical Psychology Review; 22(4):499–524.
- Bruce M. A systematic and conceptual review of posttraumatic stress in childhood cancer survivors and their parents. Clinical Psychology Review. 2006;26(3):233–256.
- Charmaz K. (2000) Experiencing chronic illness. In: Albrecht GL, Fitzpatrick R, Scrimshaw SC, editors. Handbook of social studies in health and medicine.
- Stanton AL, Collins CA, Sworowski LA. (2001) Handbook of Health Psychology. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. Adjustment to chronic illness: Theory and research.
- Kornblith AB. (1998) Psychosocial adaptation of cancer survivors. In: Holland J, editor. Psycho-oncology. New York and Oxford: Oxford University Press.
- Hewitt M, Greenfield S, Stovall E, editors. IOM; NRC. (2006) From cancer patient to cancer survivor: Lost in transition. Washington, DC: The National Academies Press.
- Spiegel, D. (2001) Mind Matters-group therapy and survival in breast cancer. The New England Journal of Medicine. Vol.345, n.24, pp1767-1768.
- Zimmerman, M.A. (2000). Empowement Theory. Psychological, Organizational and Community Levels of Analysis. In Rappaport,J., Seidman, E., Handbook of Community Psychology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Copyright © 2013-2022 Tüm Hakları Saklıdır - Cancer Education and Research Institute, Inc.
Journal of Simplified Cancer Research (JSCR), Cancer Education and Research Institute (CERI), eski adıyla Cancer Research Simplified'ın resmi dergisidir. Aylık sayısı sadece $4.99 [ya da yıllık indirimli $49.99] olup, basitleştirilmiş kanser bilgilerine, kanser haberlerine, teşhis, tedavi, önlem ve klinik deneyleri ile ilgili makelerimize, digital olarak ulaşabilirsiniz.
Size yardımcı olabilmek icin bize destek verin. Dünya çapındaki güvenilir eğitim programlarımızın devamı için,
lütfen bağışta bulunun:
lütfen bağışta bulunun:
